Το δημοτικό σχολείο είναι μια από τις πιο ανέμελες αλλά σημαντικές φάσεις στην παιδική ηλικία. Πρόκειται για έναν χώρο στον οποίο πρεπει το παιδί να μήν φοβάται, να μην πιέζεται, αλλά να αναπνέει. Η πρώτη ιδέα, λοιπόν, για το δικό μας σχολείο, έρχεται απο την προηγούμενη μόλις φράση. Με την λέξη αναπνοή, κάνει κανείς τον συνειρμό και οδηγείται στην φύση, μέσα στα δέντρα, και αν εστιάσουμε και λιγο παραπάνω, στο ίδιο το φύλλο.
Μελετώντας το εκπαιδευτικό σύστημα της Μαρία Μοντεσσόρι, το οποίο κυριαρχεί στην πρόταση μας, συνειδητοποιήσαμε ότι είναι ένα σύστημα το οποίο υποστηρίζει την άμεση επαφή του παιδιού με την φύση. Αυτό μας έδωσε το πράσινο φώς να προχωρήσουμε με τον αρχικό μας συνειρμό σε μια ογκοπλασία της οποίας η μονάδα είχε την μορφή φύλλου. Στην επέκταση αυτής, με τον πολλαπλασιασμό της μονάδας και την αλληλεπικάλυψη της, δημιουργούνταν ενδιαφέροντες, πιθανόν κοινόχρηστοι, χώροι.
Έπειτα απο πολλά πειράματα καταλήξαμε στην τελική μας μορφη. Το σχολείο αποτελείται απο 3 μεγαλύτερα αυτόνομα φύλλα και 7 μικρότερα, εκ των οποίων 6 τάξεις και το γραφείο των δασκάλων. Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφερθεί οτι εφαρμόζουμε και κάποια στοιχεία απο το φινλάνδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Πιο συγκεκριμένα, το σχολείο μας επικοινωνεί σε άμεσο χρόνο με το περιβάλλον, και ο μονος διαχωρισμός του απο αυτό είναι η ανύψωση 1 μέτρου απο το έδαφος αλλα και η δημιουργία ενός φυσικού φίλτρου από φυτεμένα δέντρα. Συνολικά το κτίριο περιβάλλεται απο περσίδες προκειμένου να φιλτράρεται το φώς όπου είναι απαραίτητο.
Ένα επιπλέον φινλανδικό στοιχείο είναι οτι έχουμε δημιουργήσει περισσότερες απο μια εισόδους, οι δύο κεντρικές φαίνονται στο παρακάτω διάγραμμα.
Προσπαθήσαμε, επιπλέον να διατηρήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την φύτευση που υπήρχε στο περιβάλλον, πριν την δική μας πρόταση, με πρωταγωνιστή το μεγάλο δέντρο στην γωνία του οικοπέδου.
Πιο αναλυτικά, όπως φαίνεται στην κάτοψη, κάθε μεγάλο φύλλο έχει τις σταθερές λειτουργίες του ( χώρος φαγητού και WC ) αλλα και μία πιο κοινόχρηστη. Το αριστερό φύλλο, φιλοξενεί την αίθουσα γυμναστικής, το μεσαίο την αίθουσα εκδηλώσεων με μια μικρή σκηνή και το δεξί την βιβλιοθήκη. Στο μεσαίο φύλλο, και το πιο κεντρικό εξαιτίας του μεγέθους και των λειτουργειών του, υπάρχει και το γραφείο των δασκάλων.
Στη συνέχεια, προχωρώντας προς τον υπαίθριο χώρο, το κάθε μεγάλο φύλλο έχει και το δικό του προάυλιο, στο οποίο γίνεται πρόσβαση μέσα από τις τάξεις, αλλά και τις δικιές του καλλιέργειες, τις οποίες φροντίζουν τα ίδια τα παιδιά.
Στην τομή φαίνεται η κλίση της οροφής αλλα και οι γραμμώσεις, στοιχεία τα οποία μαρτυρούν την αρχική ιδέα, δηλαδή το φύλλο.
Στα παρακάτω διαγράμματα του υπαίθριου χώρου φαίνεται με την σειρα : α) που παρατηρείται κίνηση και σταση,
β) που είναι η χαμηλή και που η ψηλή φύτευση
γ) σε ποιά σημεία το έδαφος είναι μαλακό και σε ποιά σκληρό.
Το μοντεσσοριανο σύστημα υποστηρίζει ακόμα, οτι το παιδί ειναι καλό "να μαθαίνει μόνο του, με τα ίδια του τα χέρια" για ζητήματα της ζωής και της φύσης. 'Ετσι, σε επέκταση αυτου, αποφασίσαμε να τοποθετήσουμε κάποια σημεία στα οποία τα παιδιά να έρχονται σε άμεση επαφή με την τελευταία. Προσθέτουμε λοιπόν παρακλάδια χλωρίδας (καλλιέργειες και κομποστοποίηση) και πανίδας ( φωλιές πουλιών και κυψέλες μελισσών ) ετσι ώστε η καθημερινή τριβή των παιδιών να τα εξοικιώσει με αυτά.
Οι προσθήκες αυτών έχουν τοποθετηθεί στα εξής σημεία :
Εστιάζοντας στην μονάδα της κατασκευής, η τάξη με σχήμα φύλλου, χωρίζεται σε ζώνες: α) ζώνη εκπαίδευσης, ζώνη παιχνιδιού, ζώνη συγκέντρωσης και ζώνη "υλικού". Στην μελέτη μας για το μοντεσσοριανό σύστημα συζητήσαμε με παιδιά που πήγαιναν σε μοντεσσοριανά σχολεία και μας εξήγησαν για τις πρώτες δύο ώρες του διδακτικού προγράμματος, που ονομάζονταν "υλικό". Σε αυτές τις δύο ώρες, τα παιδιά διάλεγαν ένα θέμα που τους ενδιέφερε και συλλεγαν πληροφοριες που έβρισκαν στον αντίστοιχο θεματικό πάγκο. Στην πρόταση μας πρόκειται για ένα έπιπλο βιβλιοθήκη, χαμήλού ύψους, το οποίο συνοδεύεται απο μια κατακόρυφη φύτευση.
Στην τομή φαίνεται ο φεγγίτης που δημιουργείται απο την διαφορά ύψους των δυο φύλλων, ο οποίος επιτρέπει την είσοδο του φωτός τις διδακτικές ώρες. Στο δεξί μέρος της, φαίνονται οι δυο ζώνες (συγκέντρωσης και παιχνιδιού) στις οποίες δημιουργείται αυτή η βύθιση τους εδάφους για να δοθεί έμφαση στον συλλογικό "κυκλικό" χαρακτήρα. Για στατικούς λόγους, εχει προστεθεί σε αυτό το σημείο μια βοηθητική κολώνα η οποία θυμίζει δέντρο.
Η κίνηση μεσα στην τάξη είναι ροϊκή και στάσεις παρατηρούνται στις ζώνες για ευνόητους λόγους.
Τα θρανία έχουν δημιουργηθεί με τέτοιο σχήμα ετσι ώστε να δημιουργούνται ομαδούλες των 2 ή των 4 τοποθετημένα ελεύθερα στο χώρο, σε αντίθεση με την συμβατική γραμμική διάταξη.
Στον χώρο εκδηλώσεων τοποθετούνται μαξιλάρια δαπέδου τα οποία σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως μια σχολική εορτή, αντικαθίστανται απο καρέκλες για την άνεση των γονέων.
Όλα τα έπιπλα στο σχολείο μας είναι χαμηλά, στο ύψος των παιδιών, όπως προτείνει και η Μαρία Μοντεσσόρι στο σύστημα της.
Η αίθουσα γυμναστικής φιλοξενεί ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, όπως τοίχο με πιασίματα αναρρίχησης.
Στα προαύλια χρησιμοποιείται το καουτσούκ, το οποίο θεωρείται ένα μαλακό υλικό που απορροφάει τους κραδασμούς, άρα είναι φιλικό προς τα παιδιά
Μαρία Ζερβού _ Μαρία Δημητροπούλου
Comments