ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΘΡΑΥΣΜΑΤΩΝ ΤΡΕΝΟΥ

paspilio2002

Feb 13, 20232 min read

Πάνος Σπηλιόπουλος

Χάρης Χαλακατεβάκης

Η εργασία μας ξεκίνησε με την μελέτη του οικοπέδου του σιδηροδρομικού σταθμού του Άγιου Ανδρέα. Εξ αρχής μας κίνησαν το ενδιαφέρον αντικείμενα (θραύσματα) του παλαιού εγκαταλελειμμένου τρένου που βρήκαμε σκόρπια στην περιοχή μελέτης. Παράλληλα, μας ενδιέφερε η σχέση των τριών ναών ( Ναός Δήμητρας, Παλαιός Ναός Αγίου Ανδρέα, Νέος Ναός Αγίου Ανδρέα) και η συνομιλία που δημιουργούν μεταξύ τους στο ίδιο οικόπεδο. Έτσι, αποφασίσαμε να σχεδιάσουμε ένα μουσείο διάσωσης θραυσμάνων, όπου θα αναδεικνύεται η σχέση του παλαιού με τον νέο σιδηροδρομικό σταθμό, με στόχο να ανοίξει μία συζήτηση σχετικά με το πώς μπορούν οι μνήμες του παρελθώντος να αποτελέσουν στο παρόν έναυσμα προς αξιοποίηση για το μέλλον.

Η συνθετική διαδικασία άρχισε με την συλλογή των θραυσμάων με τα οποία πειραματιστίκαμε με διάφορες τεχνικές (αποτύπωση, frottage, πρόπλασμα). Σημαντική συνθετική χειρονομία αποτέλεσε το καλούπωμα διάφορων αντικειμένων με πυλό ή σφουγγάρι και στη συνέχεια το γέμισμα με γύψο. Κατά την διεργασία προπλασμάτων ένα απο αυτά έσπασε. Αυτό το ατύχημα αποτέλεσε την βασική συνθετική κίνηση και μας οδήγησε στην εκ νέου δημιουργία ενός γύψινου προπλάσματος με διαφορετικά πάχη ανά την έκτασή του ανάλογα με τα σημεία ενδιαφέροντός μας. Ύστερα, ρήξαμε τον στερεοποιημένο γύψο από ύψος 1,5 μέτρων, ώστε να σπάσει. Η ανάγνωση των θραυσμάτων του προπλάσματος οδήγησε σε μία σειρά πειραματισμών σε διαγραμματικά σχέδια κατόψεων.

Κομβικό σημείο της σύνθεσης υπήρξε η στιγμή που εντάσσεται ο οργανωτικός κάναβος (5x5).

Η τυπολογία της σύνθεσης βασίζεται σε ένα σκληρό στοιχείο (τοιχείο) το οποίο τέμνεται από ένα μαλακό στοιχείο (όγκος-κτηριακή δομή).

Στην τελική πρόταση, οι τοίχοι που περιφράσσουν την περιοχή έχουν απομακρυνθεί και η γραμμή του τρένου δεν διαπερνάει το οικόπεδο. Έτσι, επιτυγχάνεται ένα άνοιγμα προς την πόλη. Ο επιδαπέδιος κάναβος δημιουργείται από τσιμεντόπλακες 5x5μ. και στρέφεται ανάλογα ώστε να προσκαλεί συνεχώς τον επισκέπτη προς τον πυρίνα-κέντρο της σύνθεσης. Ο κάναβος διακόπτεται από κάποια πλατώματα (πλατείες) που αποτελούν παύση και 'τραβούν' την πόλη μέσα, καθώς και από κάποιες περιοχές (οικόπεδα) από χώμα, στις οποίες βρίσκονται όλες οι λειτουργικές δομές. Ο επισκέπτης πρώτα (αριστερά στην κάτοψη) συναντά το αμφιθέατρο καθώς και την δοιήκηση-υποδοχή. Ύστερα βρίσκονται οι δομές που φιλοξενούν τα εργαστήρια και τις εκπαιδευτικές αίθουσες για τους επισκέπτες. Ακολουθούν τα γραφεία, καθώς και τα εργαστήρια για τους εργαζομένους. Τα τελευταία χωρίζονται σε δύο όγκους (κτήρια): Ένα για την επεξεργασία μικρού και μεσαίου μεγέθους εκθεμάτων και ένα για την επεξεργασία ολόκληρων βαγονιών που αποτελούν βασικό κομμάτι της έκθεσης. Στη συνέχεια ο επισκέπτης συναντά το αρχείο, το οποίο αποτελείται από πολλές μικρές μονάδες, όπου εκτιθονται μικρού μεγέθους αντικείμενα (π.χ. βίδες). Έπειτα, βρίσκονται αντικριστά μεταξύ τους η κεντρική έκθεση και οι τέσσερεις μικρότερες δομές για τις περιοδικές εκθέσεις. Τέλος, το αναψυκτήριο συναντάται στο τέλος της σύνθεσης (δεξιά). Όλες οι υλικότητες των δομών καθορίζονται από την λειτουργία τους: α) Χώροι για το κοινό εκτός έκθεσης (σκλρό στοιχείο: πέτρα, μαλακό στοιχείο: ξύλο) β) Χώροι για τους εργαζόμενους (σκληρό στοιχείο: τούβλο, μαλακό στοιχείο λευκό τσιμέντο) γ) Χώροι έκθεσης (κληρό στοιχείο: τσιμέντο, μαλακό στοιχείο: τσίγκος ή μεταλλικό δικτύωμα με πανί στην κεντρική έκθεση).